Tijdens het leven van Jan Boon kon men, met name in De Rijp, spreken van een structureel economisch verval ten opzichte van voorafgaande de Gouden Eeuw. Na een periode van nauwelijks of geen groei was er vanaf 1720 zelfs sprake van achteruitgang en rond 1780 lag het inkomen per hoofd van de bevolking in Groot-Brittannië boven dat in Nederland.

De al lang aanwezige rivaliteit tussen de Engelsen en Nederlanders escaleerde in die periode toen de Nederlanders handel gingen drijven met de rebellen in de Amerikaanse koloniën, die zich probeerden los te maken van het Britse Rijk. Die handel bestond uit wapens en munitie. Alles werd naar de kolonie St. Eustatius werd verscheept en vervolgens tot woede van de Engelsen aan de Amerikanen doorverkocht. Alhoewel de Engelsen protesteerden ging de smokkelhandel gewoon door. Toen de Engelsen vervolgens in 1780 een geheim verdrag tussen de stad Amsterdam met de Amerikaanse rebellen in handen kregen, grepen zij dit aan om op 20 december de Republiek de oorlog te verklaren.
De teruglopende economische activiteiten die de Nederlanders uitoefenden, liepen daardoor nog meer schade op. Dit gold ook voor de commerciële kaartenmakerij, waarin Nederland vanaf 1600 tot aan het begin van de 18e eeuw met een aandeel van 70% de onbetwiste marktleider was. Met name de periode tussen 1550 en 1675 wordt de Nederlandse periode in de cartografie genoemd. Deze ‘eretitel’ heeft feitelijk alleen betrekking op de commerciële cartografie. Elders in Europa zijn in diezelfde periode ook regionale kaarten van hoge kwaliteit vervaardigd, maar die dienden het eigen gebruik en werden niet wereldwijd verhandeld. Na 1675, toen de Franse kaartuitgevers de handel in kaarten bepaalden, bleven er in de Nederlanden toch nog vele kaarten vervaardigd worden.

De Nederlandse periode laat zich in twee onderscheiden tijdvakken verdelen:

1. De Zuid-Nederlandse periode tot ongeveer 1590, waarin Antwerpen de toon aangeeft
2. De Noord-Nederlandse periode, waarin Amsterdam de functie van centrum van de kaartvervaardiging heeft.

Het overgrote deel van de kaartproduktie bestond uit losse kaarten, die in een uitermate gevarieerd assortiment gepresenteerd werden.
Losse kaarten zijn er in verschillende formaten en verschijningsvormen. De meest eenvoudige vorm is een enkel blad, dat aan één zijde bedrukt is met een kaart. Zo’n uitgave wordt een planodruk genoemd.
Het merendeel van de gedrukte kaarten heeft ruwweg hetzelfde formaat, dat bepaald werd door de wijze van papierfabricage, namelijk circa 60 bij 70 centimeter. Dit formaat kwam goed overeen met de grootst mogelijke koperplaten of houtblokken, waarmee gedrukt werd.
Afgebeeld werd een werelddeel, een land of een enkele provincie of stad, waarbij de kaartproducenten (en hun kaartafzetters!) de kaarten zo aantrekkelijk mogelijk maakten door het toevoegen van decoratieve kaders om titel en andere teksten, de zogenaamde cartouches. Kenmerkend voor de 16e eeuwse Nederlandse kaarten zijn de vaak overdadige versierde cartouches in de pompeuze Floris-stijl: ijzer- en bandwerk, behangen met fruit, vogels en koppen.

Aan het eind van de 16e eeuw ontwierp Jodocus Hondius een nieuwe decoratieve stijl voor kaarten. Hij omzoomde zijn kaarten met een reeks afbeeldingen, die betrekking had op het afgebeelde gebied. Het sloeg enorm aan en werd de nieuwe mode in kaartdecoratie. Veelvuldig zien we randen met stadsgezichten en kostuumfiguren, soms ook vorstenportretten. Bij wereldkaarten zijn allegorische voorstellingen in de mode, zoals bijvoorbeeld de seizoenen, de werelddelen, de wereldwonderen en de planeten.
Voorzien van versieringen en decoratieve randgezichten kan zo’n planokaart ingelijst of op linnen geplakt aan de muur gehangen worden als wandversiering en tevens als informatiebron. Zowel de methode van papierfabricage als de druktechniek maakten grote formaten onmogelijk.

Bekende Nederlandse kaartenmakers

• Gemma Frisius (Reinier/Regnerus) 1508-1555
• Gerard Mercator (Kremer) 1512-1594
• Gerard de Jode c. 1509-1591 - Cornelis de Jode (zoon) 1568-1600
• Abraham Ortelius 1528-1598
• Lucas Jansz. Waghenaer 1534-1598
• Jodocus Hondius 1563-1612 - Henricus Hondius (zoon) 1587-1638
• Petrus Plancius 1552-1622
• Pieter van den Keere (Petrus Kaerius) 1571-c. 1646
• Willem Barentsz (Barentzoon) c. 1560-1597
• Jan Huygen van Linschoten 1563-1610
• Jan Baptist Vrients 1552-1612
• Cornelis Wytfliet fl. 1597
• Barent Langenes fl. 1598-1610
• Petrus Bertius (Bert) 1565-1629
• Willem Jansz. Blaeu1571-1638 *Joan Blaeu (zoon) 1596-1673 - Cornelis Blaeu (zoon) d. c. 1642
• Nicolaas van Geelkercken fl. 1610-1635
• Hessel Gerritsz 1581-1632
• Jan Janssonius 1588-1664
• Willem Cornelis Schouten 1567-1625 Jacob le Maire d. 1617
• Pieter Verbiest  c. 1607-1674
• Jacob Aertsz Colom 1600-1673 - Arnold Colom (zoon) c. 1624-1668
• Claes Jansz.Visscher 1587-1652
• *Nicolaes Visscher(zoon) 1618-1679 / Nicolaes Visscher (kleinzoon) 1649-1702
• Petrus Montanus (Pieter van den Berg) ft. 1606
• Anthonie (Theunis) Jacobsz. 1606-1650 / *Jacob Jacobsz. (Lootsman) (zoon) 1679
• Abraham Goos 1614-1643/Pieter Goos (zoon) 1615 -1675
• Frederick de Wit 1630-1706
• Hendrick Doncker  1626-1699 / Hendrick  Doncker (zoon) 1664-1739
• Pieter van Alphen 1632-1691
• Jan van Loon 1649-1686
• Johannes Jansonnius van Waesbergen 1661-1681
• Arnold Montanus 1671
• Hugh(Huych) Allard 1645-91 Carel Allard (zoon) 1648-1709
• Arent Roggeveen 1665-1679
• *Cornelis Dankerts Sr.1603-1656 / Justus Dankerts (zoon) 1635-1701
• *Johannes van Keulen 1654-1711 / Gerard van Keulen 1678-1727
• Claes Jansz. Vooght 1680-1696
• Jacobus Robijn 1649-1707
• *Pieter Schenk 1660-1718
• *Gerard Valck 1651-1726 / Leonard Valck (zoon) 1675-1755
• Pierre Mortier 1661-1711
• Romain de Hooghe 1646-1708
• Francois Halma1653-1722
• Johannes Loots 1665-1726
• Pieter van der Aa 1659-1733
• Eugene Henri Fricx 1706-c. 1740
• *Joachim Ottens 1663-1719 / Reiner Ottens (zoon) 1698-1750 / Joshua Ottens (zoon) 1704-1765
• Johannes Covens 1697-1774  / Cornelis Mortier1699-1783
• Johannes Ratelband 1715-1791
• *Isaac Tirion 1705-1765
• Hendrik de Leth 1703-1766 / Hendrik de  Leth Jr. 1788
• *Jan Barend Elwe 1785-1809
• Philippe M. G. Vandermaelen 1795-1869

*) = Collectie Jan Boon